افتادگی مثانه چیست؟
پرولاپس یا افتادگی قدامی مثانه، که با نام سیستوسل شناخته میشود، هنگامی که بافت حمایتی بین مثانه و دیواره واژن در خانمها ضعیف و کشیده شود، اتفاق میافتد و منجر به بیرون زدگی مثانه به داخل واژن میشود. این نوع بیرون زدگی را پرولاپس مثانه نیز میگویند. کشیدگی عضلات حمایت کنندهی ارگانهای داخلی لگن ممکن است منجر به افتادگی قدامی شود. علل کشیدگی عضلات میتواند شامل زایمان طبیعی یا همراه با یبوست مزمن، سرفه شدید یا بلند کردن اجسام سنگین باشد. همچنین افتادگی قدامی پس از یائسگی، هنگامی که سطح استروژن کاهش مییابد، باعث ایجاد مشکلاتی میشود.
علائم افتادگی مثانه چیست؟
در موارد خفیف این بیماری ممکن است نشانه و علائمی مشهود نباشد، اما در صورت بروز ممکن است علائم و نشانهها شامل موارد زیر باشند:
احساس پر بودن یا فشار بر روی لگن و واژن
احساس ناراحتی هنگام کشیدگی، سرفه کردن، حمل یا بلند کردن اجسام
احساس پر بودن مثانه بعد از ادرار کردن
عفونتهای مکرر مثانه
درد یا نشت ادرار در هنگام مقاربت جنسی
در موارد شدید وجود برآمدگی بافتی که از دهانه واژن بیرون زده که ممکن است مانند نشستن روی تخم مرغ باشد.
علائم و نشانهها معمولاً بعد از ایستادن طولانی مدت پدیدار میشوند و ممکن است هنگام دراز کشیدن از بین بروند.
علل ایجاد افتادگی مثانه چیست؟
کف لگن از ماهیچه ها، رباطها و بافتهای همبند تشکیل شده است که باعث حمایت مثانه و سایر اندامهای لگن میشوند.
اتصالات بین عضلات کف لگن و رباطها میتواند با گذشت زمان ضعیف شود. این ضعف میتواند در نتیجه آسیب دیدگی هنگام زایمان طبیعی یا کشیدگی مزمن عضلات کف لگن باشد. در این صورت مثانه به سمت پایینتر از حد طبیعی خود متمایل شده و به داخل واژن برآمده میشود (پرولاپس قدامی). علل احتمالی افتادگی قدامی شامل موارد زیر است:
بارداری و زایمان طبیعی
اضافه وزن یا چاق بودن
بلند کردن مکرر اجسام سنگین
فشار هنگام اجابت مزاج
سرفه یا برونشیت مزمن
این عوامل ممکن است خطر ابتلا به افتادگی قدامی را افزایش دهند:
زایمان
زایمان واژینال یا طبیعی خطر ابتلا به افتادگی مثانه را افزایش میدهد.
افزایش سن
خطر ابتلا به افتادگی قدامی با بالا رفتن سن افزایش مییابد. به ویژه بعد از یائسگی، هنگامی که تولید استروژن که منجر به تقویت عضلات کف لگن میشود کاهش مییابد، ریسک ایجاد افتادگی مثانه افزایش مییابد.
هیسترکتومی یا برداشتن رحم: برداشتن رحم ممکن است منجر به ضعیف شدن عضلات کف لگن شود.
ژنتیک :در بعضی از زنان به صورت ژنتیکی بافت همبند ضعیف است؛ این موضوع باعث آنها را مستعد ابتلا به افتادگی مثانه میکند.
چاقی :زنانی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند، بیشتر در معرض خطر پرولاپس قدامی قرار دارند.
چگونه میتوان از این بیماری پیشگیری کرد؟
برای کاهش خطر ابتلا به افتادگی مثانه، اقدامات زیر را امتحان کنید:
تمرینات کگل را بطور منظم انجام دهید. این تمرینات میتواند منجر به تقویت عضلات کف لگن خصوصا بعد از تولد نوزاد شود.
درمان و پیشگیری از یبوست؛ غذاهای پر فیبر میتوانند کمککننده باشند.
از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. هنگام بلند کردن اجسام، به جای کمر از پاهایتان استفاده کنید.
درمان سرفه؛ سرفه یا برونشیت مزمن را درمان کنید و سیگار نکشید.
جلوگیری از افزایش وزن؛ در صورت نیاز جهت تعیین وزن مناسب خود و راهکارهای کاهش وزن با پزشک خود مشورت نمایید.
افتادگی مثانه چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک میتواند افتادگی مثانه را بر اساس علائم و انجام معاینات بالینی واژن تشخیص دهد، زیرا قسمت افتادهی مثانه قابل مشاهده است. آزمایشهای دیگر ممکن است برای یافتن یا رد مشکلات در سایر قسمتهای دستگاه ادراری مورد نیاز باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
افتادگی شدید مثانه میتواند آزاردهنده باشد که باعث عدم تخلیهی کامل مثانه و در نتیجه عفونت میشود؛ بنابراین در صورت بروز هرگونه علائم آزاردهنده و احساس بیرون زدگی از واژن به پزشک مراجعه نمایید.
افتادگی مثانه چگونه درمان میشود؟
درمانهای انتخابی افتادگی مثانه شامل عدم نیاز به درمان در افتادگیهای خفیف تا انجام جراحی در افتادگیهای پیشرفته میشود. در صورتی که این بیماری آزاردهنده نباشد، پزشک به اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین یا کشیدگی زیاد توصیه میکند. اگر علائم نسبتاً آزار دهنده باشد، پزشک ممکن است دستگاهی به نام پساری را توصیه نماید – دستگاهی که در واژن قرار میگیرد تا مثانه را در جای خود نگه دارد، که این دستگاه در اشکال و اندازههای مختلفی جهت راحتی بیمار موجود است. برای جلوگیری از عفونت یا زخم باید به طور مرتب دستگاه پساری برداشته شود.
در افتادگیهای پیشرفته برای جابجایی و نگه داشتن مثانه در وضعیت طبیعی ممکن است نیاز به عمل جراحی وجود داشته باشد. این عمل توسط متخصصان زنان و زایمان یا متخصصان اورولوژی انجام میشود. در رایجترین شیوهی جراحی جهت ترمیم افتادگی مثانه، جراح در دیوارهی واژن برشی ایجاد کرده و با استحکام بخشیدن به لایههای بافتی جدا کنندهی اندامها، باعث حمایت مثانه میشود و ممکن است بیمار چند روز در بیمارستان بستری شود و روند بهبودی کامل 4 تا 6 هفته طول بکشد.برای جراحی شما باید به فلوشیپ اختلالات کف لگن که به طور اختصاصی افتادگی ها را درمان میکند مراجعه کنید.
مراقبت های بعد از عمل جراحی افتادگی مثانه :
بخیه ها قابل جذب هستند و نیازی به کشیدن بعد از ترمیم ندارند ولی باید محل بخیه ها تمیز و خشک نگه داشته شود.
-محل بخیه ها را با شامپو بچه شست و شو دهید و سپس خشک کنید.
-آنتی بیوتیک های تجویزی را مطابق دستور پزشک استفاده کنید تا دچار عفونت نشوید.
- از رابطه جنسی تا دو ماه خودداری نمایید.
-از انجام فعالیت های سنگین و ورزش تا دو ماه بپرهیزید.
-طی چند روز اول پس از عمل جراحی از خوردن غذاهایی که باعث نفخ و یبوست میشوند اجتناب کنید و مایعات فراوان و مواد غذایی ملین مصرف کنید.
-بهداشت ناحیه ی جراحی را رعایت کنید و روزانه 4-3 بار در لگن بتادین و آب ولرم به مدت 15دقیقه بنشینید، (یک استکان بتادین در یک لگن آب) و بعد ناحیه ی عمل را خشک نگه دارید.
-از نشستن یا ایستادن طولانی مدت خودداری نمایید.
-لباس های نخی و آزاد استفاده نمایید و لباس زیر خود را روزی یک بار تعویض کنید.
در صورت هر گونه مشکل لطفا سریعا به بیمارستان محل بستری مراجعه بفرمایید.