اختلالات بلوغ

بلوغ دوره ایی است که طی آن صفت های ثانویه جنسی نمایان میشوند وطی آن فرد توانایی تولید مثل جنسی را بدست می آورد. این صفات در دختران از قبیل رشد سینه ها ،رویش موهای زائد، و در نهایت قاعدگی میباشد از عوامل موثر بر زمان شروع بلوغ میتوان به ژنتیک که اصلی ترین تعیین کننده زمان شروع بلوغ است اشاره کرد . به طور کلی میتوان گفت بین زمان شروع قاعدگی مادر و دختر و همچنین بین خواهران یک هماهنگی وجود دارد که نشانگر عوامل ژنتیکی موثر بر این زمان است. عوامل دیگری نیز بر این زمان تاثیر گذارند شامل وضعیت تغذیه ،وضعیت عمومی سلامت،وضعیت روانی و موقعیت جغرافیایی نیز اشاره کرد.

در طی بلوغ علاوه بر تغییرات ظاهری یک سری تغییرات هورمونی نیز وجود دارند که این تغییرات به طور کلی قبل از تغییرات ظاهری رخ میدهند .افزایش میزان هورمون های LH و FSH موجب ترشح استروژن و پروژسترون از تخمدان ها میگرددو در پی آن عادت ماهیانه رخ میدهد. افزایش میزان هورمون رشد در این دوره بسیار است .در این زمان شاهد رشد استخوان های دراز بدن هستیم که افزایش قد را به همراه دارد قابل ذکر است که در دختران این افزایش قد درهنگام رخ دادن قاعدگی در حالت بیشترین حد بوده و پس از آن روبه کاهش دارد تا جایی که دیگر صفحه های رشدی بسته شوند. ترشح هورمون هایی از غدد فوق کلیه رخ میدهد که موجب نمایان شدن موهای زائد ناحیه تناسلی و زیر بغل در دختران میگردد( در پسر ها موجب نمایان شدن موهای سینه و صورت نیز میگردد) به مجموع ایت تغییرات هورمونی و ظاهری بلوغ می گویند.

بلوغ دیررس

بلوغ یکی از دوره های پرتنش و نگران کننده برای افراد و خانواده ها میباشد زیرا در این دوره تغییرات عاطفی و جسمی بروز پیدا میکنند. بلوغ به طور معمول در دختران بین سن های 8الی 13 سال رخ میدهد و در پسران بین 9 الی 14 سال . میتوان گفت اولین علامت بلوغ در دختران رشد سینه ها و در پسران رشد بیضه هایشان میباشد هنگامی که تظاهرات بلوغ به تاخیر بیوفتد میگوییم که بلوغ دیر رس رخ داده است . که از نمونه اینها میتوان در زنان به : عدم به وجود آمدن صفات ثانویه جنسی( رشد سینه ها و موهای زائد زیر بغل و ناحیه تناسلی) تا 13 سالگی ، رخ ندادن عادت ماهیانه تا 16سالگی و یا تاخیر بیش از 4 سال بین رشد سینه ها و شروع عادت ماهیانه تا سن 16 سالگی اشاره کرد. در مردان نیز به عدم بزرگ شدن بیضه تا 14 سالگی و یا فاصله بیش از 5 سال بین بزرگ شدن بیضه ها و تکامل بلوغ اطلاق میگردد.

ایجاد اختلال در بیضه ها و یا تخمدان ها و یا در قسمت هایی از مغز که در ارسال هورمون ها نقش دارند ( هیپوفیز و هیپوتالاموس) موجب به بوجود آمدن این مشکل میگردند که به اصطلاح به آنها هایپو گنادیسم اولیه و ثانویه میگوییم. که باید تحت نظر پزشک تشخیص داده شده و درمان گردند.

بلوغ زودرس

به نمایان شدن زودرس علایم بلوغ (هورمونی یا تغییرات ظاهری)  بلوغ زودرس میگویند که یکی از نشانه ها آن ،این است که علایم بلوغ در دختران زودتر از سن 8 سالگی و 9 سالگی در پسران نمایان گردد.این نشانه ها باید به طور جدی تحت مراقبت قرار گیرند  .بلوغ زودرس مسئول به وجود آمدن زود هنگام خصوصیات ثانویه جنسی ،بلوغ زودرس استخوان ها،کاهش قد نهایی،ظاهر نامناسب یدن و ناهنجاری های رفتاری –روانشناختی است. از این رو درمان نیز بر اساس میزان پیشرفت بلوغ، رشد استخوان ها،پیش بینی قد بزرگسالی و ارزیابی روانشناختی صورت میگیرد.

اختلالات قاعدگی

اختلالات قاعدگی چیست؟

عوامل بسیاری سبب ایجاد تغییر در نظم و روند طبیعی چرخه‌ طبیعی عادت ماهانه (قاعدگی) یک خانم می شوند که به صورت کلی به این تغییرات، اختلالات قاعدگی می‌گویند. 

اختلالات قاعدگی و علائم آنها می‌توانند زندگی روزمره‌ زن را مختل کنند و باعث ایجاد استرس و اضطراب گردند، همچنین می توانند در بروز پریود نامنظم نقش داشته باشند و بر توانایی باروری فرد تأثیر بگذارند.

چه عواملی باعث بروز اختلالات قاعدگی می شود؟

اختلالات قاعدگی می تواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود ، از جمله:

• فیبروئید رحم

• عدم تعادل هورمونی

• اختلالات مربوط به لخته شدن خون در رگ ها

• سرطان

• عفونتهای مقاربتی (STD)

• سندرم تخمدان پلی کیستیک(PCOS) 

• عوامل ژنتیکی

علائم اختلالات قاعدگی چیست؟

• خونریزی زیاد قاعدگی و یا خونریزی غیر عادی

• قاعدگی دردناک (احساس درد یا گرفتگی در هنگام پریود)

• افسردگی

• سردرد

• پریشانی، آشفتگی، استرس و اضطراب

• نفخ شکم

انواع اختلالات قاعدگی

• سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

• دیس منوره (درد در هنگام قاعدگی)

• آمنوره یا فقدان قاعدگی (شامل آمنوره اولیه و آمنوره ثانویه)

• الیگومنوره (قاعدگی های کم تکرار که در فواصل بیش از 35 روز رخ میدهد)

• پلی منوره (قاعدگی های مکرر که در فواصل کمتر از 24 روز رخ میدهد)

• متروراژی (قاعدگی هایی که در فواصل غیرمنظم رخ میدهند یا با لکه بینی بین دو سیکل همراه هستند)

• منوراژی یا هیپرمنوره (قاعدگی هایی که به طور غیرطبیعی طولانی یا با حجم زیاد هستند، بیش از هفت روز)

سندرم پیش از قاعدگی( PMS)

سندرم پبش از قاعدگی شامل مجموعه علائم دوره‌ای فیزیکی، روحی و رفتاری می باشد که در روزهای قبل از خونریزی قاعدگی پدیدار می‌شوند و در روند کاری یا شیوه زندگی فرد اختلال ایجاد می‌کنند. اغلب این علائم پس از خونریزی و عادت ماهانه متوقف می شوند. اختلال دیس فوریک یا PMDD قبل از قاعدگی، شکل شدیدی از سندرم پیش از قاعدگی PMS)) می‌باشد.

علائم بالینی شایعتر در این دوران شامل نفخ شکم، خستگی بیش از حد، حساسیت پستان‌ها و سردرد می باشد. همچنین علائم رفتاری شایع دردورهPMS ، شامل بی‌ ثباتی خلق، استرس و اضطراب، تحریک پذیری، خلق افسرده، افزایش اشتها، فراموشی و حواس پرتی و کاهش تمرکز می باشد.

دیس منوره (قاعدگی دردناک)

بروز درد در هنگام قاعدگی را که معمولا ماهیت کرامپی دارد به این معنی که قاعدگی با انقباضات وگرفتگی های شدید در بخش تحتانی شکم همراه است و به علت انقباضات عروق رحمی اتفاق می‌افتد، دیس منوره می گویند. دیس منوره در واقع تجربه قاعدگی دردناک است که ممکن است از یک تا چند سیکل تکرار شود.

دیسمنوره به دو دسته‌ی اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود.

دیس منوره‌ اولیه: درد ناحیه تحتانی شکم به دلیل انقباضات رحمی قبل از قاعدگی تا چند ساعت و یا نهایتا 2 الی 3 روز پس از شروع پریود (عادت ماهانه) به پایان می‌رسد و این درد صرفا به دلیل تغییرات هورمونی می باشد و دلیلی بر وجود مشکل خاصی نیست.

دیس‌ منوره‌ ثانویه: در دیس منوره ثانویه حتی پس از شروع پریود این درد به اتمام نمی‌رسد و تا 6 الی 7 روز پس از آن هم ادامه می‌یابد. این اختلال می‌تواند به علل پاتولوژیکی مانند آندومتریوز، آدنومیوز، توده‌های زیرمخاطی رحم، تنگی شدید دهانه رحم، عفونت‌های لگنی مزمن و چسبندگی‌ها لگنی اتفاق بیفتد.

آمنوره (عدم وقوع قاعدگی)

آمنوره به دو نوع آمنوره اولیه و آمنوره ثانویه تقسیم می شود. آمنوره اولیه به حالتی اطلاق می شود که فرد هرگز قاعده نشده است و آمنوره ثانویه شامل مواردی است که فرد قبلا قاعدگی را تجربه کرده اما ناگهان دچار توقف قاعدگی می گردد.

الیگومنوره

حجم طبیعی خونریزی ماهیانه حدود 30 تا 80 سی سی و تعداد روزهای آن 3 الی 7 روز می باشد، بنابراین اگر حجم خونریزی از 30 سی سی کمتر باشد و یا زودتر از سه روز به پایان برسد به آن الیگومنوره می گویند و این نوع خونریزی غیرطبیعی میباشد.

منوراژی یا هیپرمنوره

منوراژی یا هیپرمنوره سبب خونریزی زیاد قاعدگی می گردد و به حالتی اطلاق می گردد که حجم و مدت زمان خونریزی ماهیانه از میزان طبیعی آن ( 30 تا 80 سی سی در ماه و به مدت 3 الی 7 روز) بیشتر می گردد.

موراژی می تواند باعث ایجاد کم خونی شدید شود.

پلی منوره

به فاصله ی بین روز اول پریود تا روز اول پریود بعدی یک سیکل قاعدگی می گویند. طول یک سیکل به طور طبیعی ممکن است از 24 تا 35 روز متغیر باشد، اما اگر یک سیکل قاعدگی کمتر از 24 روز طول بکشد و به عبارت دیگر زودتر از هر 24 روز خونریزی بعدی شروع شود به آن پلی منوره می گویند که یکی از اختلالت قاعدگی محسوب می شود و باید پیگیری گردد.

متروراژی

در اختلال متروراژی فرد دچار لکه بینی و خون ریزی بین دو سیکل قاعدگی می شود. این اختلال بیشتر در اوایل سن بلوغ و در خانم هایی که نزدیک به سن یائسگی می باشند دیده می شود و معمولا باعث ایجاد پریود نامنظم می گردد.

درمان اختلالات قاعدگی

درمان اختلالات قاعدگی بر اساس سبک زندگی افراد، نوع اختلالی که دارند و یا اینکه قصد بارداری دارند یا نه، متفاوت می باشد.

ایجاد تغییر در سبک زندگی مانند انجام فعالیت های ورزشی، حذف مواد غذایی چرب و شیرینی ها از رژیم غذایی و دوری از امواج اینترنتی می تواند در درمان اختلالات قاعدگی و کاهش علائم آن موثر باشد.

همچنین به کار بردن درمان های دارویی مانند استفاده از مکمل های غذایی شامل ویتامین ها و مواد معدنی، داروهای دیورتیک، مهار کننده های پروستاگلاندین، مکمل های هورمونی و داروهای ضد بارداری خوراکی، در مراحل بعدی درمان اختلالات قاعدگی قرار می گیرند. در موارد حادتر، جراحی نیز می تواند به عنوان روش درمانی اختلالات قاعدگی مورد استفاده قرار گیرد.