سونوگرافی بارداری

عموما از سونوگرافی در هنگام بارداری برای دیدن جنین داخل رحم استفاده میگردد. این روش به پزشک زنان و ماما ها این اجازه را میدهد تا از سلامت جنین و رشد آن آگاه گردند. همچنین سونوگرافی بارداری میتواند در تشخیص مشکلات ظاهری جنین نیز کارآمد باشد. همچنین از سونوگرافی در انجام آمنیوسنتز ( روش تشخیصی که در آن سوزنی از راه شکم تحت نظر سونوگرافی وارد رحم شده و از مایع آمنیوتیک و سلول های موجود در ساک حاملگی نمونه برداری میکند) و نمونه برداری از جفت نیز  جهت راهنمایی این تست ها انجام میگردد.

در سونوگرافی بارداری معمولا تعیین جنسیت ،سن نوزاد،میزان مایع آمنیوتیک ، محل قرار گیری جفت ،وضعیت جنین در رحم ،تعداد جنین ها و مشکلات فیزیکی قابل رویت را میتوان انجام داد .

گاها نیز از سونوگرافی برای تشخیص وضعیت جنین در هنگام زایمان ، در هنگام خونریزی مادر جهت تعیین ضربان قلب جنین و وضعیت جفت نیز استفاده میگردد.

تعداد سونورگافی هایی که مادر در دوران حاملگی نیاز به انجام دارد بستگی به وضعیت آن و پزشک دارد ولی به طور معمول یک سونوگرافی در 8 هفتگی و هنگام انجام غربالگری اول و آنومالی اسکن نیاز است همچنین در هفته های 38 نیز یک سونوگرافی برای تعیین وضعیت جنین جهت زایمان که مجموعا 4 سونوگرافی میگردد . این تعداد بسته به وضعیت مادر و جنین قابل تغییر میباشد .

غربالگری  :

به طور کلی غربالگری به آن معناست که احتمال وجود بیماری در یک فرد  به چه میزان است از این رو نمیتوان گفت که با مثبت شدن این آزمایش فرد حتما بیمار است . در مادران بارداری به طور عموم 2 سری غربالگری از جنین صورت میگیرد . غربالگری مرحله اول که در هفته های 11 تا 14 بارداری صورت میگیرد شامل یک سونوگرافی و آزمایش میباشد  و غربالگری مرحله دوم که در هفته 15 تا 18 صورت میگیرد شامل یک آزمایش خون میباشد . در صورتی که نتایج این غربالگری ها محدوده خطر را نشان دهند نیاز به برسی های تخصصی تر مانند آمینوسنتز و... جهت تشخیص دقیق تر میباشد .

آزمایشات:

به طور روتین در هنگام بارداری 2 سری آزمایش روتین برای مادران باردار صورت میگیرد. گاها در صورت بروز مشکل یا اختلال این آزمایشات نیز تغییر میکنند.آزمایش اول بعد از شنیدن ضربان قلب در سونوگرافی و آزمایش دوم حدود هفته 24الی 28 حاملگی جهت تعیین قند خون حاملگی و ... صورت میگیرد.

غربالگری دیابت:

غربالگری دیابت بین هفته های 24 و 28 بارداری انجام می‌شود. آزمایش غربالگری گلوکز که آزمایش چالش گلوکز یا gct نیز نامیده می‌شود، به منظور بررسی دیابت بارداری تجویز خواهد شد.

دلایل انجام آزمایش چالش گلوکز

در زمان بارداری مقاومت به انسولین افزایش می‌یابد و دیابت بارداری زمانی ایجاد می‌شود که سطح قند خون یک خانم باردار بدون داشتن سابقهٔ دیابت، در دوران بارداری‌اش افزایش می‌یابد. دیابت بارداری خطر ابتلا به پره اکلامپسی، افسردگی و نیاز به سزارین را افزایش می‌دهد. نوزادان متولدشده از مادران مبتلا به دیابت نیز در معرض خطر ماکروزومی، افت قند خون پس از تولد و زردی هستند. دیابت بارداری در صورت درمان نشدن می‌تواند موجب مرگ داخل رحمی جنین نیز بشود. از آنجا که بیماری دیابت بارداری به ندرت علائمی را بروز می‌دهد، تنها راه برای تشخیص آن انجام آزمایش است.

آزمایش چالش گلوکز مانند هر آزمایش غربالگری دیگری به تشخیص بیماری منجر نمی‌شود، بلکه برای شناسایی هرچه بیشتر زنانی طراحی شده که ممکن است به دلیل مشکلاتی نیاز به آزمایش‌های بیشتر داشته باشند، بنابراین نتیجۀ مثبت این آزمایش به این معنا نیست که فرد به دیابت بارداری مبتلاست.

اگر پاسخ آزمایش غربالگری شما مثبت باشد، نیاز به انجام آزمایش تحمل گلوکز دهانی یا O-GTT دارید که آزمایشی طولانی‌تر و قطعی‌تر است و با اطمینان نشان می‌دهد که آیا شما مبتلا به دیابت بارداری هستید یا خیر. اگر آزمایش ادرار که به طور معمول انجام می‌شود، نشان‌دهندۀ وجود مقداری قند اضافی باشد یا ریسک بالایی برای ابتلا به دیابت داشته باشید، ممکن است پزشک از شما بخواهد پیش از هفتۀ ۲۴ بارداری، غربالگری انجام دهید.

اگر نتایج آزمایش طبیعی باشد، غربالگری در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری نیز تکرار خواهد شد. البته اگر پیش از بارداری ابتلا به دیابت تشخیص داده شود، نیاز به غربالگری وجود ندارد. در عوض باید با کمک پزشک خود برای کنترل این وضعیت در دوران بارداری تلاش کنید.

چگونگی انجام آزمایش چالش گلوکز

هنگام مراجعه برای انجام آزمایش، یک محلول قند به فرد داده می‌شود که محتوی ۵۰ گرم گلوکز حل‌شده در ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی‌لیتر آب است. این محلول طعمی شبیه به نوشابۀ خیلی شیرین دارد و باید در مدت پنج دقیقه آن را سریع بنوشید. یک ساعت بعد برای بررسی سطح قند خون، یک نمونه خون از شما گرفته می‌شود. این آزمایش مشخص می‌کند که بدن شما چگونه قند را به شکلی مؤثر فرآوری می‌کند. نتیجۀ آزمایش باید طی چند روز آماده شود.

این آزمایش را می‌توان در شرایط غیرناشتا و در هر ساعت از روز، بدون توجه به آخرین وعدۀ غذایی انجام داد. در مدت انجام آزمایش، شما باید در حالت نشسته قرار داشته باشید و از فعالیت بدنی شدید، نوشیدن چای یا قهوه و خوردن مواد غذایی خودداری کنید. در صورت بروز عوارضی مانند تهوع باید در حالت خوابیده قرار بگیرید؛ اگر استفراغ کردید، نتایج دیگر قابل اطمینان نیست و آزمایش نباید ادامه یابد. اگر مقدار قند اندازه‌گیری‌شده کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، مشکلی محسوب نمی‌شود اما درصورتی‌که بیشتر از این مقدار باشد، مرحلۀ دوم آزمایش انجام می‌شود که آزمایش تحمل گلوکز است.

چگونگی انجام آزمایش تحمل گلوکز

در آزمایش تحمل گلوکز فرد باید حداقل هشت ساعت ناشتا باشد. معمولاً از فرد خواسته می‌شود که شب قبل از آزمایش دیروقت شام میل کند و بعد از آن ممکن است گفته شود از خوردن و نوشیدن هر چیز به جز مقدار کمی آب خودداری کند، در نتیجه بهتر است صبح روز بعد، پیش از هر کاری این آزمایش انجام شود. در روز آزمایش ابتدا یک نمونه خون برای اندازه‌گیری قند خون ناشتا گرفته می‌شود و پس از آن محلولی حاوی ۱۰۰ گرم گلوکز خوراکی به فرد داده می‌شود.

در این زمان طی سه ساعت، سه نمونه خون به صورت هر ساعت یک بار، از بازو گرفته می‌شود تا خون مورد آزمایش قرار گیرد. از آنجا که این آزمایش سه ساعت به طول می‌انجامد، حتماً نیاز به چیزی خواهید داشت تا سرتان را با آن گرم کنید، زیرا در زمان تهیۀ نمونه خون باید در اتاق انتظار بنشینید. همچنین یک خوردنی همراه داشته باشید، زیرا بعد از دریافت آخرین نمونه، احتمالاً گرسنه خواهید بود.

بعد از اعلام نتیجۀ آزمایش، درصورتی‌که حداقل دو مورد از مقادیر اندازه‌گیری‌شده بیشتر از مقدار استاندارد باشد، پزشک تشخیص قطعی دیابت بارداری می‌دهد و اقدام‌های لازم را برای شما انجام خواهد داد. توجه کنید که در برخی موارد، پزشکان به جای آزمایش چالش گلوکز، از ابتدا آزمایش تحمل گلوکز دو ساعته را درخواست می‌کنند. این آزمایش مانند آزمایش تحمل گلوکز سه ساعته است، با این تفاوت که محلول گلوکز خوراکی حاوی ۷۵ گرم گلوکز است و نمونه‌ها در مدت دو ساعت گرفته می‌شود. این نوع غربالگری در یک مرحله انجام می‌شود و نتیجۀ آن قطعی است.

بررسی نتایج آزمایش قند خون

پزشکان از استانداردهای مختلفی برای تعیین بالا یا پایین بودن سطح قند خون شما استفاده می‌کنند. در آزمایش چالش گلوکز اگر سطح قند خون شما پس از آزمایش بیشتر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، جواب آزمایش مثبت است و نیاز به آزمایش تشخیصی قطعی تحمل گلوکز خواهد بود. در تست تحمل گلوکز سه ساعته، اگر حداقل دو مورد از موارد اندازه‌گیری در ساعت‌های مختلف آزمایش بیشتر از مقادیر استاندارد آن باشد، پزشک تشخیص قطعی دیابت بارداری خواهد داد. مقادیر استاندارد برای قند خون در آزمایش تحمل گلوکز سه ساعته به شرح زیر است:

• قند خون ناشتا کمتر از ۹۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• قند خون یک ساعته کمتر از ۱۸۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• قند خون دو ساعته کمتر از ۱۵۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• قند خون سه ساعته کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر

در روش یک مرحله‌ای یا آزمایش تحمل گلوکز دو ساعته این مقادیر به شرح زیر است:

• قند خون ناشتا کمتر از ۹۲ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• قند خون یک ‌ساعته کمتر از ۱۸۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• قند خون دو ساعته کمتر از ۱۵۳ میلی‌گرم در دسی‌لیتر

درصورتی‌که پزشک تشخیص دیابت بارداری بدهد، احتمالاً از فرد خواهد خواست که با رعایت یک برنامۀ غذایی مناسب، وضعیت سلامت خود را کنترل کند. دیابت بارداری معمولاً تا زمانی که باردار هستید ادامه می‌یابد، اما برخی از خانم‌ها که در دوران بارداری به دیابت مبتلا می‌شوند، پس از زایمان نیز با این عارضه درگیر خواهند بود. بنابراین، شش تا هشت هفته بعد زایمان نیز انجام آزمایش ضروری است.

چند قلویی

بارداری چندقلویی به بارداری گفته می‌شود که مادر بیش از یک جنین درون رحم خود حمل می‌کند. این جنین‌ها می‌توانند از یک تخمک یا از تخمک‌های متعدد باشند.

جنین‌هایی که از یک تخمک هستند «هم‌سان» نامیده می‌شوند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که یک تخمک با یک اسپرم لقاح یافته و سپس به دو یا چند رویان تقسیم شود. پزشکان معتقدند این اتفاق کاملاً بر اساس شانس صورت می‌گیرد و ارتباطی به سن، نژاد یا سابقه‌ی خانوادگی ندارد.

اگر جنین‌ها همسان باشند:

• همگی پسر یا همگی دختر هستند.
• همگی گروه خونی یکسان دارند.
• احتمالاً همگی در چهره، رنگ پوست، رنگ مو و رنگ چشم‌ها شباهت دارند. اما دقیقاً شبیه به هم نبوده و اثر انگشت متفاوت دارند.

جنین‌هایی که از تخمک‌های مختلف هستند غیرهمسان نامیده می‌شوند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که دو تخمک یا بیشتر توسط اسپرم‌های متفاوت لقاح پیدا می‌کنند. دوقلوهای غیرهمسان تمایل به بروز در سایر اعضای خانواده نیز دارند، به این معنی که اگر کسی در خانواده‌ی شما دوقلوی غیرهمسان دارد، احتمال اینکه شما نیز دوقلوی غیرهمسان داشته باشید بیشتر است.

اگر جنین‌ها غیرهمسان باشند:

• در هر بارداری می‌توانند دختر و یا پسر باشند.
• می‌توانند گروه خونی متفاوت داشته باشند.
• ممکن است شبیه به هم نباشند، اما امکان دارد شباهت‌هایی داشته باشند.

اگر از داروهای کمک‌باروری استفاده کنید یا به کمک لقاح آزمایشگاهی باردار شده باشید، احتمال بارداری چندقلویی در شما بیشتر می‌شود. داروهای باروری باعث تحریک تولید چندین تخمک در هر چرخه‌ی قاعدگی شده و شانس بارداری چندقلویی را افزایش می‌دهند. زمانی که از لقاح آزمایشگاهی برای بارداری یک زن استفاده می‌شود، ممکن است برای افزایش شانس بارداری چندین تخمک لقاح‌یافته درون رحم گذاشته شود تا حداقل از یکی جنین تشکیل شود. اما در برخی موارد بیشتر از یک جنین شروع به رشد می‌کند.

 

علل چندقلویی:

۱. داشتن سابقه خانوادگی چند قلو زایی
۲. بارداری در زنان بالای ۳۵ سال
۳. نژاد آفریقایی
۴. استفاده از روش‌های کمک بارداری مانند روش‌های لقاح آزمایشگاهی
۵. مصرف داروهای هورمونی تحریک کننده رها سازی چندین تخمک مانند گنادوتروپین و کلومیفن سیترات

 

علائم چند قلوزایی
برخی علائم احتمالی شامل موارد زیر میباشد:
۱. افزایش بیش از حد وزن بدن و به دنبال آن کمر درد
۲. افزایش تهوع و استفراغ بخصوص در سه ماهه اول بارداری
۳. یبوست و بواسیر
۴. افزایش اندازه رحم
۵. مشکلات تنفسی و گوارشی مانند سوء هاضمه

تنها راه تشخیص قطعی بارداری چندقلویی انجام سونوگرافی است.

 

بارداری دوقلویی یاچند قلویی چه عوارضی برای مادر و جنین دارد؟

• زایمان زودرس

زایمان زودرس به زایمان قبل از 37 هفته‌ی کامل بارداری گفته می‌شود. طول مدت بارداری به ازای هر جنین اضافه کوتاه‌تر می‌شود. به طور متوسط بارداری تک‌قلویی تا 39 هفته، دوقلویی تا 36 هفته، سه‌قلویی تا 32 هفته، چهارقلویی تا 30 هفته و پنج‌قلویی تا 29 هفته طول می‌کشد. تقریباً 60 درصد بارداری‌های دوقلویی کاملاً رسیده به دنیا می‌آیند، در حالی که 90 درصد بارداری‌های سه‌قلویی زایمان زودرس دارند. در بیشتر مواقع زایمان زودرس در نتیجه‌ی پاره شدن زودرس پرده‌های جنین اتفاق می‌افتد.

• وزن کم هنگام تولد

وزن کم هنگام تولد (کمتر از 2500 گرم) همیشه با زایمان زودرس مرتبط است. نوزادانی که قبل از هفته‌ی 32 و با وزن کمتر از 1500 گرم متولد می‌شوند، با عوارض نوزادی بیشتری مواجه می‌شوند. این نوزادان در معرض خطر مشکلات بلندمدت مانند عقب‌ماندگی ذهنی، فلج مغزی، مشکلات بینایی و کاهش شنوایی هستند.

.افزایش فشار خون ناشی از بارداری(پره اکلامپسی)

پره اکلامپسی پس از افزایش فشار خون و بروز مشکلات دیگر نمایان می شود. این عارضه ممکن است در هر بارداری بروز کند، اما احتمال نمایان شدن اش در بارداری های چندقلو بسیار زیاد است.

علایم و نشانه های افزایش فشار خون عبارتند از: وجود پروتئین در ادرار، ورم کردن پاها، دست ها، صورت و زانوها، سردرد، مشکلات بینایی، دردناک شدن زیر دنده ها، تهوع و استفراغ. شیوع پره اکلامپسی در حاملگی های تک قلو ۷% دوقلو۱۴% سه قلو ۲۱% چهار قلو ۴۰% گزارش شده است..

.خطرات قلبی عروقی

در حاملگی های چندقلو میزان افزایش حجم پلاسما و برون ده قلبی بیشتر از حاملگی تک قلو است.افزایش نیازهای قلبی در غیاب بیماری قلبی زمینه ای به خوبی تحمل می شود.

.اختلالات هماتولوژیک

میانگین غلظت هموگلوبین برای زنان حامله ی دوقلو ۱۰ درهفته ۲۰ بارداری است.مقادیر هموگلوبین و هماتوکریت در سه ماهه اول شروع به افت می کند.در سه ماهه دوم به حداقل می رسد و در سه ماهه سوم تدریجا بالا می رود.هموگلوبین کمتر از ۱۱ در سه ماهه اول یا سوم حاکی از کم خونی فقر اهن است که ۲۱-۳۶% حاملگی های چندقلو را گرفتار می سازد.

.اختلالات متابولیک

درحاملگی های چندقلو سطح گلوگز ناشتا و پس از غذا پایین تر بوده است.خطر دیابت بارداری در حاملگی های چندقلو ۲ تا ۳ برابر افزایش می یابد. بروز این عارضه در خانمهایی که بیش از یک جنین در شکم دارند، شایعتر به نظر می رسد. در صورتی که شما به دیابت حاملگی مبتلا شوید، پزشک به دقت شما را تحت نظر می گیرد. شما به احتمال زیاد خواهید توانست با استفاده از رژیم غذایی مناسب و یک برنامه ورزشی (و نیز استفاده از انسولین در صورت لزوم)، سطح قند خون خود را کنترل کنید. در صورتی که دیابت به خوبی کنترل نشود، می تواند پیامدهای جدی برای شما و فرزندانتان داشته باشد.

.جداشدگی جفت

در این عارضه، جفت پیش از زایمان از دیواره رحم جدا می شود؛ که احتمال بروز این مشکل نیز در خانمهایی که بیش از یک فرزند در شکم دارند، بیشتر است. این عارضه ممکن است در هر مقطعی در نیمه دوم حاملگی رخ دهد و ممکن است موجب بروز مشکلات رشدی، زایمان زودرس، یا حتی مرده زایی شود.
در بارداریهای چندقلویی، بروز این عارضه پس از زایمان طبیعی نوزاد اول، بسیار شایع است. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است لازم باشد که نوزاد یا نوزادان بعدی بلافاصله با جراحی سزارین به دنیا بیایند.

.عفونت دستگاه ادراری

خطر این عارضه در حاملگی های چندقلو ۱٫۴ برابر افزایش می یابد.
خون ریزی پس از زایمان:اتساع بیش از حد در در حاملگی های چندقلو احتمال خون ریزی پس از زایمان را افزایش می دهد.

مراقبت های بارداری در چندقلویی

• این مادران جزو مادران پرخطر هستند و باید مراقبت بارداری بیشتر داشته باشند. یعنی هر دو هفته یکبار ویزیت شوند و از 28 هفتگی به بعد هر هفته یکبار چکاپ شوند.
• حداکثر سن بارداری در چند قلویی 39 هفته و 6 روز است در حالیکه این سن در مادران تک قلو 41 هفته و 6 روز است.
• حجم مایع جنین باید در سونوگرافی ها به دقت بررسی شود. نوع چندقلویی هم باید در سونوگرافی مشخص شود. (مثلا تک کوریونی)
• مادرانی که بارداری تک کوریونی دارند باید هر 4 هفته سونوگرافی دهند و مادرانی که بارداری دو کوریونی دارند باید هر 6 هفته یکبار سونوگرافی انجام دهند.
• در بارداری چند قلو در هفته 32 بارداری ریه های جنین ها بالغ می شوند در حالیکه در بارداری تک قلو جنین تا 36 هفتگی، ریه رسیده و بالغ ندارد.
• مادر با وزن نرمال و BMI طبیعی می تواند 17 تا 24.5 کیلو اضافه وزن داشته باشد.
• مادر می تواند به ازای هر قل روزانه 300 کیلو کالری بیشتر استفاده کند.
• مادر باید از هفته 16 بارداری دو عدد قرص آهن مصرف کند.
• بیشتر بودن هورمون بتا باعث تهوع و استفراغ بیشتر در مادران باردار چندقلو می شود و ممکن است نیاز به درمان دارویی باشد.
• فشار خون مادر در هر ویزیت به دقت اندازه گیری شود.
• تست های NST و BPP برای سلامت جنین ها در بارداری چندقلو کاربرد زیادی دارد.

مراقبت ها در دوران بارداری

به طور روتین در هنگام حاملگی مراقبت هایی جهت برسی سلامت جنین و مادر صورت میگیرد که این مراقبت ها شامل : پایش ضربان قلب جنین ، فشار خون مادر ،وزن مادر، درصورت داشتن آزمایش و سونوگرافی برسی آنها ، درصورت لزوم مراقبت جنین یا NST ،تجویز مکمل های دوران بارداری ، توصیه های لازم جهت نحوه تغذیه و وزن گیری ،علائم خطر و... میباشد.

سیر ویزیت های لازم در دوران بارداری به صورت زیر میباشد :

1. از اول بارداری تا 28 هفتگی : هر 4 هفته
2. از 28 هفتگی تا 36 هفتگی : هر 2 هفته
3. بعد از 36 هفتگی : هر هفته
4. در مادرانی که دارای حاملگی پرخطر هستند ( فشارخون بالا،قند خون بالا،بیماری های زمینه ایی) اغلب ویزیت مجدد با فواصل یک تا دوهفته ضرورت دارد.

 

 

تغذیه در بارداری:

تغذيه مناسب مادر باردار علاوه بر تامين سلامت خودش، در سلامت جنين و نوزاد آينده هم نقش مهمي دارد. غذاي روزانه خانم بار بايد داراي همه گروههاي غذايي باشد چون استفاده از يك گروه غذايي، همه مواد لازم را تامين نمي كند.

گروههاي غذايي عبارتند از :

1- گروه نان و غلات : مواد غذايي اين گروه منبع خوبي براي توليد انرژي است. از قبيل انواع نان مخصوصاً نان سبوس دار مانند نان سنگك، برنج ، ماكاروني ، جو، گندم . ذرت .

2- گوشت، حبوبات ، تخم مرغ و مغزها: اين گروه غذايي پروتئين و آهن بدن را تامين مي كنند و مواد غذايي موجود در اين دسته براي خون سازي، تكامل سيستم عصبي و رشد جنين لازمند. مانند انواع گوشت قرمز، مرغ ، ماهي ، تخم مرغ ، انواع مغزها( گردو ، بادام ، پسته ، فندق و ... ) . انواع حبوبات ( عدس، لوبيا، نخود و ... ) به منظور جلوگيري از سرايت بيماري هاي انگلي حتماً بايد گوشت كاملاً پخته شود. ضمناً مخلوط غلات و حبوبات مانند عدس پلو و لوبيا پلو منبع خوبي از پروتئين براي مادر باردار است.

3- شير و فراورده هاي آن مانند پنير، ماست و كشك : مصرف اين مواد هم كلسيم بدن مادر را تامين مي كند و هم براي استخوان بندي جنين و شكل گيري و استحكام دندان هاي او در آينده ضروري است. علاوه بر كلسيم اين گروه داراي مواد مغذي ديگيري مثل فسفر و انواع ويتامين هاي آو ب بوده و منبع تامين پروتئين نيز مي باشد.

4- سبزيها و ميوه ها: اين گروه شامل انواع سبزي ها مثل كاهو، هويج، گوجه فرنگي، سيب زميني ، جعفري . انواع ميوه هاي تازه و خشك ( توت خشك، كشمش ، انجير و ... ) است كه شامل ويتامين هاي مورد نياز بدن بخصوص ويتامين آ( سبزيها و ميوه هاي سبز تيره، زرد و نارنجي مثل سبزي خوردن ، كاهو ، زردآلو، هويج و ... ) و ويتامين ث ( انواع مركبات ، فلفل دلمه اي ، گوجه فرنگي و ... ) و مقداري آهن هستند . براي تامين ويتامين ث لازم است سبزيجات و ميوه جات به صورت تازه مصرف شود. زيرا طبخ اين مواد ويتامين ث را از بين مي برد . در مورد مصرف سيب زميني توصيه مي شود ابتدا كاملاً تميز شسته شده و با پوست پخته شود.

با توجه به آنچه گفته شد ، مصرف مصرف مقدار كافي مواد غذايي حاوي كلسيم، پروتئين ، ويتامين ث و همچنين اسيد فوليك در دوران بارداري سلامت مادر و جنين را تامين مي كند . اسيد فوليك ماده اي است كه مصرف آن بخصوص در سه ماهه اول حاملگي براي رشد سيستم عصبي جنين لازم است . سبزيجاتي مثل گل كلم و اسفناج منبع خوبي براي اسيد فوليك مي باشد.

در بارداري چون مصرف مواد غذايي به تنهايي افزايش نياز مادر به آهن و ساير موارد مورد نياز را تامين نمي كند ، مصرف قرص آهن و مولتي ويتامين از هفته 14 بارداری تا سه ماه بعد از زايمان و اسيد فوليك از ابتدا تا پايان بارداري توصيه ميشود.

در خانمهائي كه تصميم به بارداري ميگيرند و زمان مشخصي را براي حاملگي خود در نظر دارند، مصرف اسيد فوليك از سه ماه قبل از بارداري تا پايان بارداري توصيه ميشود.

توجه : غذاهاي چرب ، شيريني، مواد تحريك كننده مثل چاي و قهوه در بارداري بايد با احتياط خورده شود.

پدر گرامي : مراقب رژيم غذايي همسرتان باشيد. مطمئن شويد كه وي از مواد غذايي متنوع و ضروري ميل كرده و داروهاي تقويتي خود را استفاده ميكند.

روابط جنسی در بارداری:

تمايل جنسي زنان باردار در مراحل مختلف حاملگي تغيير مي كند. احساس لذت بيشتر و يا حتي تنفر داشتن از نزديكي در بارداري كاملاً طبيعي است. تمايلات جنسي مردان هم ممكن است تغيير كند . اين احساسات متفاوت اغلب به علت تغييرات هورموني زنان و يا تصورات هر دو طرف در مورد وضعيت جسماني زن باردار و موقعيت خاص او در اين دوران مي باشد. در يك حاملگي سالم، نزديكي تا قبل از ماه آخر حاملگي ضرري ندارد . مشروط بر اين كه راحتي زن رعايت شده و وضعيت قرار گرفتن بدن او طوري باشد كه به شكم وي فشار وارد نشود.

خانمهائي كه در حاملگي هاي قبلي خود سابقه سقط، خونريزي ، پارگي كيسه آب و زايمان زود رس دارند، بايد از نزديكي در سه ماه اول و آخر بارداري خودداري كنند.

بهداشت دهان و دندان در بارداری:

با توجه به اهميت مراقبت از دندانها در حاملگي، زن باردار بهتر است در طول بارداري حداقل بك بار توسط دندانپزشك معاينه شود. حداقل يك بار مسواك زدن در روز ( قبل از خواب ) ضروري است . با پيشرفت حاملگي به علت افزايش رشح هورمونها ممكن است لثه ها متورم و پرخون شده و خونريزي از لثه ها پيش آيد. اگر خونريزي زياد شده و بيش از چند روز ادامه يابد لازم است با دندانپزشك مشورت شود.

بهداشت روان در بارداری:

ارامش مادر از مسائلي است كه امروزه بسيار مورد توجه قرار دارد. ثابت شده است كه اضطراب و هيجانات زن حامله بر سلامت جنين تاثير مي گذارد. آرامش رواني مادر بخصوص نزديك زايمان اهميت زيادي دارد.

پدر خانواده ميتواند بيشترين نقش را در فراهم كردن محيطي آرام و دور از اضطراب براي همسرش داشته باشد.

مصرف داروها در بارداری:

اكثر داروها مي توانند از جفت عبور كرده و به جنين رسيده و اثرات زيان باري براي جنين و نوزادايجاد كنند.

از آنجائي كه بيشترين اثرات سوء داروها و مواد مضر در سه ماهه اول حاملگي است لذا در اين مدت از مصرف دارو بدون تجويز پزشك، همچنين از كشيدن سيگار يا تنفس درفضاي آلوده به دود سيگار و همچنين انجام هر نوع عكسبرداري پزشكي بدون اجازه پزشك خودداري شود.

-كشيدن سيگار ، نوشيدن الكل ، مصرف خود سرانه دارو در بارداري براي سلامت مادر و نوزاد خطرناك است.

ورزش در بارداری:

بهترين ورزش در بارداري، پياده روي در هواي آزاد است، خانم باردار ميتواند حدود نيم ساعت در روز و حداقل سه بار در هفته پياده روي كند.

راه رفتن باعث تقويت عضلات شكم شده و درماههاي آخر به راحت انجام شدن زايمان كمك مي كند. انجام تمرينات بسيار ساده در بارداري ضمن حفظ اندام مادر در كاهش انقباض عضلات لگن و راه و كاهش كمر درد و درد پشت موثر بوده و مادر را از نظر جسمي و روحي براي زايمان آماده كند.

چنانچه شما قبلاً فعاليت ورزشي نداشته ايد در انجام اين حركات با پزشك مشورت كنيد. از انجام ورزشهاي سنگين و حركاتي كه احتمال ضربه به شكم وجود دارد، اجتناب كرده و چنانچه دچار تپش قلب شديد شده و عرق كرديد ورزش را متوقف كنيد.

جلوگیری از ابتلا به بیماری های عفونی در بارداری:

ابتلاء مادر باردار به برخي بيماري هاي عفوني مثل سرخجه عوارض متعددي در جنين ايجاد ميكند. لذا زنان باردار بايد از تماس با افراد مبتلا به بيماريهاي عفوني مثل سرخجه ، هپاتيت و آبله مرغان دوري كنند.

تزريق واكسن بيماري هائي مثل سرخجه و هپاتيت به زنان قبل از بارداري، از ابتلاء انان به اين بيماريها در دوران بارداري جلوگيري مي كند. در صورتي كه خانم باردار با افراد مبتلا به اين بيماري ها تماس داشته و قبلاً بر عليه آن ايمن نشده باشد، حتماً بايد با پزشك مشورت كند.

مشکلات شایع در بارداری

تهوع و استفراغ:

داشتن وعده غذایی مکرر با حجم کم

پرهیز از غذاهای پرادویه و پرچرب و حاوی رب

عدم نوشیدن مایعات همراه با غذا

از رژیم غذایی سرشار از پروتین استفاده کنید

غذا را خوب بجوید و به آرامی غذا بخورید

عدم مصرف مایعات همراه با غذا

مصرف آجیل یا بیسکویت ناشتا قبل از برخواستن از رخت خواب

توصیه به مصرف زنجبیل و غذاهای مملوء از ویتامین B

نفخ:

پرهیز از غذاهای نفاخ مانند غلات و حبوبات (جوی دوسر و لوبیا) ،پیاز، بروکلی، ،هلو، گلابی، نوشابه های گازدار

داشتن تحرک مناسب و مصرف مایعات کافی

مصرف عرق نعنا صبح ها یک دوم فنجان

یبوست:

پرهیز از غذا های یبوست زا( پرچرب، کم فیبر، لبنیات، سیب زمینی، هویچ پخته و موز)

مصرف سبزیجات و میوه جات (آلو ،زرد آلو، گلابی)

نوشیدن 1-2 لیوان آب ولرم قبل از هر وعده غذایی( درصورت نداشتن تهوع)

مصرف روغن زیتون همراه با سالاد

مصرف میوه ها حتی الامکان با پوست

توصیه به پیاده روی ،20 دقیقه در روز

استفاده از سبوس در مایعات و یا لبنیات

انجام حرکات منظم ورزشی میتواند به کاهش یبوست کمک کند 

لکه بینی( تهدید به سقط یا جفت سرراهی ):

استراحت نسبی و پرهیز از زور زدن

عدم نزدیکی

مصرف مایعات کافی

واریس:

استراحت دوره ایی همراه با بالا بودن پاها

استفاده از جوراب واریس برای واریس پا

استفاده از بالشتک اسفنجی برای واریس ناحیه تناسلی ( بطور عرضی در ناحیه تناسلی  قرار دهید)

ریفلاکس( سوزش سردل یا ترش کردن):

کاهش حجم غذا در هروعده و به صورت مکرر

مصرف غذاهای کم چرب و کم ادویه

حداقل تا یک ساعت پس از صرف غذا نخوابید

در هنگام استراحت زاویه 30 درجه با افق داشته باشید

توجه: گذاشتن سر بالاتر از گردن هنگام خواب موجب آرتروز گردن میشود و زاویه 30 درجه کافی است

سرفه ( سرفه خشک گاه گاهی) :

استفاده از دستگاه بخور در محل زندگی ،بویژه شب ها نزدیکتان باشد

شستشوی بینی با سرم نرمال سالین

مصرف مایعات گرم

اقدامات کمک کننده برای کاهش ورم دست و پا ( ادم)

هر زمان که مقدور است پاها را بالا بگذارید (گذاشتن بالشت زیر پاها)

هر یک ساعت اندکی قدم بزنید

پوشیدن کفش و جوراب های ساپورت بارداری

تاری دید:

کنترل فشارخون

عدم استفاده از لنز های تماسی

استفاده از قطه اشک مصنوعی

سردرد:

سردرد های همراه با تهوع و استفراغ شدید ،مقاوم به مسکن و ناگهانی همیشه نیازمند برسی سریع مشاوره مغز و اعصاب می باشد .در صورت نبود علائم خطر زا باید: استراحت کافی ،مصرف مایعات کافی ، استفاده از قرص استامینوفن ساده

هموروئید:

جلوگیری از یبوست

استفاده از لگن آب گرم 2 بار در روز (هر بار 10 دقیقه)

داشتن رژیم غذایی پرفیبر

اصلاح عادات اجابت مزاج ،اجابت مزاج به موقع و خودداری از نشستن های طولانی و زور زدن های شدید

تنگی نفس:

به علت تغییرات هورمونی و نیز افزایش حجم شکم و کاهش ظرفیت تنفس ،احساس تنگی نفس کوششی در بارداری طبیعی تلقی می شود .اما درصورت تنگی نفس شدید و پیشرونده همواره نیاز به ارزیابی است.

در تنگی نفسی که به علت بارداری و طبیعی است باید از مصرف غذاهای حجیم خودداری کرد و همواره و به خصوص پس از 2 ماهه سوم ،مادر به پهلوی چپ دراز بکشد و از طاق باز خوابیدن اجتناب نمایید.

تمرین وضعیت قرارگیری مناسب بدن:
 وضعیت صحیح قرارگیری بدن باعث تسکین تنگی نفس می شود. در حالت نشسته قفسه ی سینه ی خود را بالا گرفته و شانه هایتان را عقب ببرید. این حالت فضای کافی برای باز شدن ریه ها را فراهم می کند.
– در حالت خوابیده با استفاده از چند بالش بدن خود را بالا نگه دارید تا باز شدن فضای حفره شکمی باعث تسکین تنگی نفس شما شود.
– همچنین اگر به پهلو خوابیده اید از یک بالش اضافه برای بالا بردن سرتان استفاده کنید.
 با انجام حرکت مناسب صاف ایستادن و بلند کردن سر و شانه‌های به عقب داده شده می‌توانید احساس نفس تنگی در بارداری را کمتر کنید.
تصور کنید روی یک خط عمودی ایستاده‌اید و جناغ سینه خود را صاف نگه دارید و آرام نفس بکشید.

وضعیت خود را تغییر دهید:
اگر قرار گرفتن در یک حالت برای مدت طولانی باعث احساس نفس تنگی می شود بهتر است برای تنفس راحت وضعیت خود را تغییر دهید. ممکن است بهتر باشد بایستید تا فشار بر روی دیافراگم کم شود و یا در برخی زنان دراز کشیدن وضعیت را تشدید میکند و آنها میتوانند با نشستن با گذاشتن چندین بالشت زیر سر به تنفس بهتر خود کمک کنند.

آرام باشید:
هنگامی که احساس می کنید نفستان بند آمده استراحت کنید. کاری که انجام می دهید را متوقف کنید و چند نفس عمیق بکشید تا زمانی که احساس بهتری کنید. حدود 20 دقیقه استراحت کنید و مجدداً فعالیت خود را از سر بگیرید.

 

کمردرد:

در هنگام برداشتن اشیاء از زمین به جای خم شدن چمپاتمه بزنید

حمایت پشت با بالش هنگام نشستن

اجتناب از کفش پاشنه بلند طی بارداری

به دیوار تکیه بدهید و پاهای خود را دراز نمایید و با انقباض عضلات سعی نمایید فضای خالی بین کمر خود و دیوار را پرکنید.(روزی 5-3 بار هربار 15 ثانیه)

استفاده از کیسه آب داغ یا حوله داغ و استراحت کافی

اختلال خواب:

داشتن خواب های کوتاه روزانه

داشتن محیط مناسب برای خواب (آرام ،کم نور،خنک)

مادران باردار باید پس از هفته 28 بارداری جهت تغییر وضعیت خود هنگام خواب وضعیت نیمه نشسته داشته باشند و پس از چرخش به سمت مقابل مجددا بخوابند.

تپش قلب در بارداری:

به طور کلی در دوران بارداری تمام فعالیت ها و عملکرد های بدن دچار تغییر می شوند. تجربه تپش قلب در بارداری نیز یکی از این تغییرات است. احساس تپش قلب مانند حس تکان و لرزش درون قفسه‌ سینه است و می‌تواند منجر به وحشت، اضطراب و ناتوانی در تنفس یا تنگی نفس شود. گرچه تپش قلب در بارداری امری طبیعی است اما گاهی می‌تواند نگران ‌کننده باشد.

تقریباً هر فرد در زندگی خود ممکن است گاهی دچار تپش قلب شود؛ اما اکثر زنان در دوران بارداری به دلایل مختلفی می توانند نسبت به یک فرد عادی بیشتر دچار تپش قلب ‌شوند.

راهکارهای مقابله با تپش قلب در بارداری:

درمان تپش قلب به عامل ایجاد کننده‌ آن و علت تپش قلب بستگی دارد. اکثر موارد تپش‌ قلب در بارداری آسیب ‌زننده نبوده و معمولاً بدون مداخله بهبود می‌یابند. بنابراین اگر تپش قلب بارداری ناشی از بیماری ‌های زمینه‌ای نباشد، معمولاً توصیه‌هایی توسط پزشک ارائه می‌شود.

توصیه‌های مربوط به تپش قلب در بارداری:

• استرس و اضطراب خود را با تکنیک‌هایی همچون ورزش، یوگا، رایحه‌درمانی و غیره کاهش دهید.

• برخی نوشیدنی‌ها و غذاهای حاوی کافئین، نیکوتین، داروهای مخدر و الکل را مصرف نکنید.

• از مصرف داروهای تحریک‌کننده مانند برخی داروهایی که برای درمان سرماخوردگی و سرفه تجویز می‌شوند و برخی مکمل‌های غذایی و گیاهی که به راحتی در دسترس هستند، اجتناب کنید.

گرگرفتگی در حاملگی

سه چهارم زنان حامله دارای علائم گرگرفتگی در ابتدای حاملگی خود هستند. نشانه‌ها اغلب به صورت شبانه و در  نیمه‌ی اول بارداری بروز می‌کند که البته دائمی نبوده و به مرور بعد از اتمام بارداری از بین می‌رود. گرگرفتگی به صورت افزایش دما و پخش گرما در سر و سایر اندام‌ها برای زمان اندک و کمتر از 5 دقیقه صورت می‌گیرد که منجر به تپش قلب و داغ‌شدگی نیز شده و ممکن است چند بار در روز تکرار شود. میزان گرگرفتگی در افراد مختلف متغیر است. باید در نظر داشت که در هنگام گرگرفتگی حرارت بدن مانند تب افزایش نمی‌یابد. اما چنان‌چه تغییر در حرارت بدن رؤیت شد نیاز به ویزیت پزشک وجود دارد. در زمان حاملگی با زیاد شدن میزان استروژن خون، اضطراب نیز بیشتر می‌شود. اضطراب با ازدیاد ترشح اپی‌نفرین و نور‌آدرنالین باعث بیشتر شدن حرکت خون به سطح پوست می‌گردد که در نتیجه آن فرد مانند کوره‌ داغ می‌شود. البته گرگرفتگی دلایل دیگری نیز دارد از جمله:

• بیشتر شدن متابولیسم بدن
• چاقی
• تغییر ریتم خواب و غذا
• هیجان
• عصبانیت
• کاهش میزان آب بدن

در صورت داشتن علائم گرگرفتگی بهتر است در روزاها کمتر در معرض مستقیم نور خورشید و هنگام خواب در شب در معرض جریان هوای ملایم قرار بگیرید و

خونریزی بینی در بارداری

آیا خطر خونریزی بینی در بارداری افزایش می‌یابد؟ زمانی که باردار می‌شوید گردش خون شما به منظور تطبیق با نیازهای جنین گسترش می‌یابد و بدن برای ایجاد سازگاری خون بیشتری تولید کرده و گردش خون را افزایش می‌دهد. این تغییرات ممکن است منجر به برخی عوارض جانبی مانند خونریزی مکرر از بینی در بارداری شود.

راهکار جلوگیری از خونریزی بینی در بارداری

بینی شما حاوی تعداد بسیار زیادی عروق خونی می‌باشد. به دلیل افزایش گردش خون در بارداری، این عروق بیشتر از قبل مستعد خونریزی متوالی هستند. اگر ضربه‌ای به بینی خود وارد کنید یا بر اثر پاک کردن، فشاری بر بینی وارد شود، خونریزی به راحتی شروع می‌شود. بهتر است ترشحات بینی خود را بسیار آرام تخلیه کنید تا کمتر دچار خونریزی شوید.

هم‌چنین در آب و هوای خشک بیشتر مستعد خونریزی از بینی هستید، بنابراین در طول فصل زمستان بهتر است در منزل از مرطوب‌کننده‌ی هوا استفاده نمایید.

توصیه‌های حین خونریزی بینی

با رعایت توصیه‌های زیر می‌توانید مدت زمان خونریزی را کاهش دهید:

• بنشینید یا بایستید و سر خود را به جلو خم کنید؛
• به مدت چند دقیقه با انگشت اشاره و شست قسمت پایین بینی خود را فشار دهید و اگر خونریزی بند نیامد، مجدداً این کار را تکرار کنید؛
• اگر مقدار خونریزی زیاد بود، کمی به جلو خم شوید تا خون وارد مجاری تنفسی نشود.

هشدارهای خونریزی بینی

در موارد زیر مشورت با پزشک ضروری است:

• اگر به دنبال ضربه به سر دچار خونریزی از بینی شدیده‌اید‌؛
• مبتلا به فشار خون بالا هستید؛
• پس از انجام موارد ذکر شده هم‌چنان خونریزی ادامه داشت؛
• مقدار خونریزی قابل توجه است.

اگر چه خونریزی بینی ناراحت‌کننده است اما در بسیاری از شرایط تهدید‌کننده‌ی سلامتی شما و جنین‌تان نخواهد بود.

از لباس‌های نازک‌تر و نخی استفاده کنید. افزایش مصرف آب، کاهش مصرف ادویه و کافئین همچنین استحمام روزانه نیز در کاهش علائم آزاردهنده بسیار یاری‌کننده است. در نهایت نگران نباشید در صورتی‌که بارداری علت گرگرفتگی شما باشد با بازگشت بدن به عالت عادی هورمونی پس از زایمان برطرف خواهد شد.

افزایش ترشحات واژن:

در طول حاملگي ترشحات واژن افزايش مي يابد كه اين ترشحات سفيد رنگ يا بي رنگ ، غليظ و بدون بو است. در اين موارد لازم است ناحيه تناسلي خشك نگه داشته شده و بهداشت رعايت شود.

در صورتي كه رنگ ترشحات زرد يا مايل به سز شده با خارش، سوزش و يا بوي بد همراه باشد بايد به پزشك مراجعه شود.

گرفتگی عضلات پا:

از نيمه دوم بارداري به علت بزرگي رحم و فشار روي اعصاب،‌گرفتگي عضلات پاها شايع است.

گرم نگه داشتن و ماساژ عضلات باعث كم شدن گرفتگي عضلات و كاهش درد مي شود. چنانچه با اين اقدامات گرفتگي عضلات رفع نشد ، ممكن است علت آن اختلال كلسيم باشد ، در اين صورت بهتر است با پزشك مشورت شود. .

درد کشاله ران:

با بزرگ شدن رحم ممكن است خانم باردار دردهاي مبهمي در كشاله ران احساس كند. اغلب اين دردها با استراحت رفع ميشود.

اگر اين گونه دردها مداوم شد بايد به پزشك  مراجعه کنید.

خارش:

از نيمه دوم بارداري به بعد به علل مختلف از جمله بزرگ شدن رحم، به تدريج عضلات و پوست شكم كشيده مي شود. در اين حالت برخي از خانمها از خارش پوست شكم و گاهي ساير نواحي بدن شكايت دارند.

پوشيدن لباس هاي گشاد و آزاد، حمام كردم با آب ولرم و استفاده كمتر از صابون در محل خارش ، همچنين ماليدن محلو ل هاي نرم كننده براي كاهش خارش مفيد است.خاراندن پوست سبب خارش بيشتر مي شود بنابراين بنابراين بهتر است از اين كار خودداري کنید ، البته یکی از دلایل خارش در سه ماهه سوم بارداری کلستاز میباشد که در صورت خارش مداوم در این زمان حتما با پزشک خود مشورت بفرمایید.

احساس سستی و ضعف:

به علت تغييرات هورموني ناشي از حاملگي ممكن است مادر احساس ضعف و بي حالي كند.

در اين موارد استفاده از هواي تازه و محيط آرام و دور از ازدحام ،‌تنفس عميق، انجام حركات ورزشي سبك، خودداري از تغيير وضعيت ناگهاني مثلاً حالت نشسته به ايستاده يا حالت خواييده به نشسته توصيه مي شود.

 اسهال در بارداری:

داشتن اسهال در دوران بارداری معمولی و شایع نیست و اکثر خانم های باردار دچار یبوست بارداری می شوند.اما گاهی اسهال در دوران بارداری قبل از زایمان و در هفته های اخر اتفاق می افتد.

• مسمومیت غذایی
• مصرف برخی آنتی بیوتیک ها
• مشکلات گوارشی (مانند سندرم روده تحریک پذیر)
• یک بیماری التهابی در روده
• نوسانات هورمونی(اگر به علت تغییرات هورمونی باشد خیلی زود خوب می شود.)
• مصرف ویتامین هایی که پزشک در این دوران برای مادر تجویز می کند چه بسا برای جنین بسیار حیاتی و ضروری می باشد اما ممکن است باعث بروز اسهال در مادر گردد.
• حساسیت مادر به برخی از غذاها
• تغییر در سبک زندگی و استفاده از برخی غذاها که قبل از بارداری کمتر مصرف می کرده اید اما در دوران بارداری به جهت رشد جنین مجبورید بیشتر میل کنید.
• مصرف دارو های جدید که قبلا استفاده نمی کرده اید.
• بیماری کرون
• بیماری سلیاک
• کولیت اولسرا تیو
• درهم خوری(بعضی افراد تا متوجه می شوند که باردار هستند در مصرف غذاها زیاده روی و در هم خوری می کنند.)

درمان خانگی اسهال در بارداری:

• موز بخورید.پکتین در میوه موز باعث بهبودی می گردد.
• لبنیات را کنار بگذارید
• آب زیاد بنوشید تا بدن دچار کم آبی نگردد.زیرا کمبود آب در بارداری بسیار خطرناک می باشد.
• از برنج،سوپ و نان تست استفاده کنید.
• غذاهای راحت الهضم میل کنید.
• غذا های چرب نخورید.
• عصاره نعناع را با آب یا در چایی بریزید و میل کنید.
• ماست همراه با پونه و نعناع بخورید.
• چایی زنجبیل میل کنید.
• خوردن پوسته اسفرزه برای درمان اسهال مفید است.
• مصرف برنج قهوه ای و خوراکی های نشاسته دار توصیه می شود.

در صورتی که اسهال  با درمان های خانگی خوب نشود و چندین روز طول کشیده باشد حتما با پزشک خود مشورت بفرمایید.

عفونت ادراری در بارداری:

اکثر زنان در دوران بارداری با وجود مراقبتهای بهداشتی که انجام می‌دهند به عفونت ادراری مبتلا می‌گردند.

آیا بارداری احتمال ابتلا به عفونت ادراری را بالا می‌برد؟

بارداری احتمال ابتلا به عفونت هر یك از بخش های دستگاه ادراری را بالا می‌برد. مقادیر زیاد هورمون پروژسترون موجب شل شدن عضلات حالب و در نتیجه گشادتر شدن حالب می‌شود. رحم در حال رشد می‌تواند به حالب ها فشار وارد آورد و جریان ادرار را در داخل آنها با اختلال مواجه كرده سرعت آنرا كُند سازد. رشد جنین موجب فشار بر روی مثانه می‌شود در نتیجه تخلیه آن هنگام دفع كامل نخواهد بود. نتیجه نهایی این اختلالات آن خواهد بود كه عبور ادرار در مسیر دستگاه ادراری بیشتر طول می‌كشد و باكتریها قبل از خروج از بدن زمان بیشتری برای تكثیر در اختیار خواهند داشت. به همین دلیل است كه پزشك در همان اولین نوبت معاینات دوران بارداری آزمایش ادرار درخواست می‌كند، خواه شما علائم عفونت ادراری داشته باشید یا خیر. اگر این تست اولیه منفی باشد احتمال بروز عفونت ادراری در طول دوران بارداری پائین خواهد بود. ولی اگر شما یكی از گروه 5 تا 7% خانم هایی باشید كه باكتری در ادرارشان یافت می‌شود، باید برای برطرف كردن آن از آنتی بیوتیك استفاده كنید. اگر این نوع عفونت باكتریائی درمان نشود احتمال بروز عفونت كلیه در دوران بارداری 30% است.

 

علائم اصلی وهشداردهنده:

• علائم عفونت مثانه (سیستیت) در خانم ها متفاوت است و میتواند به شكل های زیر بروز كند:

1. درد، ناراحتی و سوزش هنگام دفع ادرار (و احتمالاً هنگام مقاربت جنسی)
2.  ناراحتی لگن یا درد قسمت تحتانی شكم (اغلب در قسمت فوقانی استخوان لگن) 
3. افزایش دفعات دفع ادرار و احساس فشار و نیاز به ادرار كردن به طور مكرر حتی زمانی كه میزان ادرار در مثانه بسیار كم است
4.  ادرار بدبو
5. ادرار كدر
6.  وجود خون در ادرار (اغلب با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود)

 

 

اصول پیشگیری و مراقبت های اولیه:

• مقدار زیادی آب بنوشید. روزانه حداقل 8 لیوان با گنجایش 240 سی سی آب بنوشید. 
•  هیچگاه احساس دفع ادرار را نادیده نگیرید و سعی كنید هر بار مثانه را كاملاً خالی كنید.
•  بعد از اجابت مزاج موضع را از جلو به عقب تمیز كنید تا از ورود باكتری های مدفوع به پیشابراه پیشگیری شود. 
•  پیش از مقاربت جنسی و بعد از آن ادرار كنید و دستگاه تناسلی را با آب و صابون ملایم بشوئید. 
•  از فرآورده های بهداشتی مخصوص دستگاه تناسلی (اسپری یا پودر) و صابون های قوی خودداری كنید زیرا پیشابراه و دستگاه تناسلی را تحریك می‌كند و محیط كشت مناسبی برای رشد باكتریها خواهد بود. در دوران بارداری از دوش واژینال استفاده نكنید.
•  لباس های زیر خود را از نوع نخی انتخاب كنید و از جوراب شلواری هایی كه قسمت بالای آن نخی است استفاده كنید.