پره اکلامپسی یکی از عوارض بارداری است که باعث فشار خون بالا و آسیب به اندام های بدن (معمولاً کبد و کلیه ها) می شود. پره اکلامپسی معمولاً بعد از هفته بیستم بارداری در زنانی که فشار خون آنها قبلا نرمال بوده رخ می دهد. در صورت عدم درمان، پره اکلامپسی می تواند منجر به عوارض خطرناکی برای مادر و نوزاد شود. در این مقاله به معرفی علائم پره اکلامپسی، انواع فشار خون بالا در دوران بارداری، علل، تشخیص، پیشگیری و درمان پره اکلامپسی می پردازیم. با ما بمان...
موثرترین راه برای درمان پره اکلامپسی زایمان است. البته بعد از زایمان ممکن است مدتی طول بکشد تا حال مادر بهتر شود. هرچه پره اکلامپسی در سنین بارداری کمتری تشخیص داده شود چون زایمان امکان پذیر نمیباشد، مادر و پزشکان با شرایط بسیار سختی مواجه خواهند شد. از آنجایی که نوزادان به زمان بیشتری برای رشد نیاز دارند، از سوی دیگر، مادر و نوزاد نباید در معرض خطر عوارض جدی قرار گیرند. در موارد نادر این عارضه پس از تولد نوزاد رخ می دهد که به آن پره اکلامپسی پس از زایمان می گویند.
علائم پره اکلامپسی:
این عارضه گاهی بدون علامت است وفشار خون بیمار به آرامی یا ناگهانی بالا می رود. کنترل فشار خون بخش مهمی از مراقبت های دوران بارداری است زیرا اغلب اولین علامت ، فشار خون بالا است. فشار خون 140.90 میلیمتر جیوه (میلیمتر جیوه) یا بیشتر که دو بار با فاصله حداقل 4 ساعت از همدیگر ثبت شود، غیرطبیعی است. سایر علائم و نشانه های پره اکلامپسی عبارتند از:
وجود پروتئین بیش از حد در ادرار (پروتئینوری) یا سایر علائم مشکلات کلیوی.
سردرد شدید؛
تغییرات در بینایی، از دست دادن موقت بینایی، تاری دید، یا حساسیت به نور؛
درد در قسمت فوقانی شکم، معمولا در سمت راست زیر دنده ها.
حالت تهوع یا استفراغ؛
کاهش تولید ادرار؛
کاهش تعداد پلاکت ها (ترومبوسیتوپنی، ترومبوسیتوپنی)؛
نارسایی کبد؛
تنگی نفس به دلیل وجود مایع در ریه ها.
افزایش ناگهانی وزن و ادم (تورم) به ویژه در صورت و بازوها نیز می تواند با پره اکلامپسی رخ دهد. اما این علامت در بسیاری از بارداری های طبیعی مشاهده می شود و ظاهر آن به خودی خود نمی تواند علت پره اکلامپسی در مادر باشد.
اگر سردرد شدید، تاری دید یا سایر مشکلات بینایی دارید، درد شدید معده یا مشکل در تنفس دارید، فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.
از آنجایی که سردرد، حالت تهوع و درد از علائم شایع بارداری هستند، تشخیص اینکه چه زمانی این علائم مربوط به بارداری هستند و چه زمانی نشان دهنده یک مشکل جدی هستند (به خصوص اگر اولین بارداری مادر باشد) می تواند دشوار باشد. اگر در مورد علائم خود نگران هستید با پزشک خود تماس بگیرید.
علت پره اکلامپسی: علت دقیق این عارضه به عوامل مختلفی مربوط می شود. متخصصان بر این باورند که پره اکلامپسی در جفت (ارگانی که جنین را در دوران بارداری تغذیه می کند) شروع می شود. در اوایل بارداری، رگ های خونی جدید تشکیل می شوند و رشد می کنند تا خون را به طور موثر به جفت برسانند. در زنان مبتلا به پره اکلامپسی، این رگ های خونی رشد نمی کنند یا به درستی عمل نمی کنند. در این زنان، رگها باریکتر از رگهای طبیعی هستند و به سیگنالهای هورمونی واکنش متفاوتی نشان میدهند که باعث کاهش جریان خون در این رگها میشود.
دلایل رشد غیر طبیعی این عروق یکی از موارد زیر است:
عدم جریان خون کافی به رحم؛
آسیب به عروق خونی؛
مشکلات سیستم ایمنی؛
پره اکلامپسی یکی از عوارض بارداری است. عواملی که خطر عوارض را افزایش می دهند عبارتند از:
سابقه پره اکلامپسی. داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی این بیماری به طور قابل توجهی خطر ابتلا به آن را افزایش می دهد.
فشار خون بالا مزمن: اگر مادر قبل از باردار شدن فشار خون مزمن داشته باشد، خطر پره اکلامپسی بیشتر است.
بارداری اول: این خطر در بارداری اول بیشتر است.
سن: این خطر در زنان باردار جوان و زنان باردار بالای 35 سال بیشتر است.
نژاد: زنان سیاه پوست نسبت به سایر نژادها در معرض خطر بیشتری هستند.
چاقی: این خطر در زنان چاق بیشتر است.
حاملگی چند قلو: پره اکلامپسی در زنان دوقلو، سه قلو یا چند قلو شایع تر است.
فاصله زمانی بین بارداری ها: اگر فاصله بین بارداری ها کمتر از 2 سال یا بیشتر از 10 سال باشد، خطر عفونت افزایش می یابد.
سابقه خاص مشکلات: داشتن مشکلات خاص قبل از بارداری (مانند فشار خون مزمن، میگرن، دیابت نوع 1 یا 2، بیماری کلیوی، لخته شدن خون یا لوپوس) خطر را افزایش می دهد.
لقاح آزمایشگاهی: اگر مادر از طریق لقاح آزمایشگاهی باردار باشد، خطر عفونت افزایش می یابد.
عوارض پره اکلامپسی:
عوارض پره اکلامپسی به شرح زیر است:
محدودیت رشد جنین: پره اکلامپسی عروق خونی جفت را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر خون در جفت تامین نشود، خون، اکسیژن و مواد مغذی کمتری به نوزاد می رسد. این مشکل منجر به کندی یا محدود شدن رشد جنین، وزن کم هنگام تولد یا زایمان زودرس می شود.
زایمان زودرس: اگر مادر مبتلا به پره اکلامپسی شدید باشد، باید زود زایمان کند تا جان او و نوزاد در خطر نباشد. نارس بودن در نوزادان باعث مشکلات تنفسی و سایر مشکلات می شود. پزشکان به بیماران کمک می کنند تا زمان ایده آل برای زایمان را درک کنند.
آسیب به سایر اندام ها: پره اکلامپسی می تواند به کلیه ها، کبد، ریه ها، قلب یا چشم ها آسیب برساند. گاهی اوقات سکته مغزی یا سایر آسیب های مغزی است. میزان آسیب به سایر اندام ها به شدت پره اکلامپسی بستگی دارد.
بیماری های قلبی عروقی: پره اکلامپسی خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را در آینده افزایش می دهد. اگر مادر بیش از یک بار مبتلا به پره اکلامپسی باشد یا زایمان زودرس داشته باشد، این خطر دوباره افزایش می یابد. برای کاهش این خطر، مادر باید پس از زایمان وزن ایده آل خود را حفظ کند، انواع میوه ها و سبزیجات مصرف کند، به طور منظم ورزش کند و از استعمال دخانیات خودداری کند.
تشخیصپره اکلامپسی: برای تشخیص ابتلابه پره اکلامپسی باید فشار خون بالا و یک یا چند مورد از عوارض زیر را پس از هفتهی بیستم بارداری مشاهده کنید:
وجود پروتئین در ادرار (پروتئینوری)؛
پایین بودن تعداد پلاکتهای خون؛
اختلال در عملکرد کبد؛
نشانههایی از مشکلات کلیوی بهغیر از وجود پروتئین در ادرار؛
وجود مایعات در ریهها (اِدِم ریه، pulmonary edema)؛
سردردها یا اختلالات بیناییای که قبلا وجود نداشتهاند.
در گذشته، پره اکلامپسی تنها درصورت مشاهدهی فشار خون بالا و پروتئین در ادرار تشخیص داده میشد. ولی امروزه متخصصان میدانند که میتوان به پره اکلامپسی مبتلا بود؛ بدون اینکه پروتئینی در ادرار وجود داشته باشد.
فشار خون بالاتر از ۱۴۰٫۹۰ میلیمتر جیوه در بارداری غیرطبیعی است. ولی صرفا بالا بودن فشار خون به این معنی نیست که فرد دچار پره اکلامپسی شده است. اگر سطح فشار خون بیمار یک بار در محدودهی غیرطبیعی باشد (یا در حدی است که بهطور قابلتوجهی بالاتر از فشار خون معمول اوست) پزشک سطح فشار خون او را با دقت زیر نظر خواهد گرفت.
اگر پس از ۴ ساعت باز هم فشار خون مادر در حد غیرطبیعی باشد، میتوان احتمال ابتلا به پره اکلامپسی را تأیید کرد. ممکن است که پزشک از بیمار بخواهد که برای اندازهگیری دوبارهی فشار خون و انجام انواع آزمایش خون و ادرار مراجعه کند.
درمان پره اکلامپسی:
زایمان موثرترین درمان برای پره اکلامپسی است. تا زمانی که فشار خون مادر کاهش نیابد، او در معرض خطر تشنج، جداشدن جفت، سکته مغزی و خونریزی شدید قرار دارد. گاهی برای درمان پره اکلامپسی نیاز به زایمان داریم. اگر شرایط بالینی نیاز به زایمان فوری داشته باشد، ممکن است زایمان سزارین ضروری باشد. گاهی اوقات پزشک زایمان طبیعی را توصیه می کند. پزشک می تواند با مادر صحبت کند که چه
اگر پزشک تشخیص دهد که مادر مبتلا به پره اکلامپسی است، به او می گوید که چند بار باید برای معاینات قبل از زایمان مراجعه کند (البته این تعداد بیشتر از ویزیت های معمول توصیه شده برای بارداری است). در مورد پره اکلامپسی، به آزمایش خون، سونوگرافی و آزمایشات غیر مرتبط با استرس (در مقایسه با بارداری های بدون عارضه و طبیعی) نیاز داریم.خوشبختانه مادران باردار زیادی که به این عارضه مبتلا بوده اند دوران بارداری خود را تحت نظر دکتر لیلا قربانی با موفقیت سپری کرده اند و مادر و نوزاد هر دو در سلامتی کامل قرار دارند.
